NO TAV: Σημείο αναφοράς για τη μάχη ενάντια στην καταστροφή των “μεγάλων έργων”

της Έφης Πανοτοπούλου

Το έργο των τρένων υψηλής ταχύτητας (TAV) αρχίζει στις αρχές της δεκαετίας του 1990 και αφορά όλους εκείνους που προπαγάνδισαν ανοικτά μια οικονομική και περιβαλλοντική καταστροφή, αναγκάζοντας μια ολόκληρη κοινότητα να υποστεί τις επιπτώσεις, αρκεί τα κέρδη να παραμείνουν στα χέρια αυτών που διαχειρίζονται το συγκεκριμένο έργο.

Σε αυτό έχουν εμπλακεί μεγάλοι επενδυτικοί όμιλοι, πολιτικά κόμματα, ομοσπονδιακά συνδικάτα, η οργανωμένη μαφία, οι οποίοι προσπαθούν να πείσουν τις τοπικές κοινωνίες να συναινέσουν στη διέλευση των νέων φαραωνικών γραμμών.

Την ίδια εποχή, ενάντια στα τρένα υψηλής ταχύτητας αρχίζει να δημιουργείται ένα κίνημα κοινωνικής αντίστασης, το οποίο ακόμη τότε δεν είχε διαμορφώσει τα χαρακτηριστικά ενός μαζικού κινήματος όπως το εννοούμε σήμερα. Μετά το 2000 μπορούμε να μιλάμε για ένα πραγματικό κοινωνικό κίνημα, με τη δημιουργία νέων επιτροπών ΝΟ Ταν. Σημαντικό γεγονός ήταν η μαζική πορεία από το Borgone στο Bussoleno, τον Μάιο του 2003, όπου συμμετείχαν περίπου 15.000 διαδηλωτές απ’ όλη την Ιταλία.

Η πιο σημαντική στιγμή καθ’ όλη τη διάρκεια του εικοσαετή αγώνα ΝΟ TAV σημειώθηκε το φθινόπωρο του 2005 και ιδιαίτερα στις 31 Οκτωβρίου. Οι σφοδρές συγκρούσεις μεταξύ των διαδηλωτών και των αστυνομικών δυνάμεων στις πλαγιές του Rocciamolone, στη γνωστή «μάχη του Σεγκίνο», σηματοδότησαν την τροπή του κινήματος, γιατί το κράτος προσπάθησε για πρώτη φορά να επιβάλει τις εργασίες της γεώτρησης με τις δυνάμεις καταστολής που διέθετε. Ο θυμός των κατοίκων της κοιλάδας απέναντι στη βία των αστυνομικών δυνάμεων και ο φόβος ότι μπορεί να τοποθετηθούν στην περιοχή τους τα εργοτάξια TAV ξεπέρασε τα όρια την νομιμότητας, κάτι που πολλοί θεωρούσαν μέχρι τότε ανυπέρβλητο εμπόδιο.

Στις 8 Δεκεμβρίου του 2005 εξελίχθηκε η γνωστή «μάχη της Βενάους». Αστυνομικές δυνάμεις επιτέθηκαν στην περιφρούρηση του NO TAV δίπλα στο μέρος όπου θα έπρεπε να γίνουν οι γεωτρήσεις και εκκένωσαν την περιοχή. Οργανώθηκε άμεσα η αντίσταση. Το επόμενο πρωί, 50.000 διαδηλωτές επιτέθηκαν στον αστυνομικό κλοιό και ξεκίνησαν συγκρούσεις μέχρι που κατάφεραν να τον διαλύσουν. Έριξαν τους φράκτες που περιστοίχιζαν το εργοτάξιο και κατέστρεψαν τα μηχανήματα. Η αστυνομία τράπηκε σε φυγή. Η Βενάους ήταν ελεύθερη!

Μια άλλη σημαντική στιγμή ήταν το χειμώνα του 2010 κατά τη διάρκεια της εκστρατείας των γεωλογικών ερευνών, με την επανάληψη των συγκρούσεων μετά από ένα χρονικό διάστημα ύφεσης. Αυτή η φάση των συγκρούσεων με τις δυνάμεις καταστολής οδήγησε στην απόφαση ανακατάληψης και ελέγχου του εδάφους ανοίγοντας το δρόμο προς το σκηνικό της Chiomonte, την άνοιξη και το καλοκαίρι του 2011.

Καθοριστική και σημαντική ημερομηνία του αγώνα σε εθνικό επίπεδο ήταν η 3η Ιουλίου του ίδιου έτους, καθώς εκείνη την ημέρα σημειώθηκαν οι μεγαλύτερες συγκρούσεις. Επειδή η κυβέρνηση φοβόταν ότι η εξέγερση θα μπορούσε να εξαπλωθεί και ότι θα επαναλαμβανόταν το σενάριο του 2005, αυτή τη φορά επέλεξε ως μέρος για να ξεκινήσει την επίθεση μία απομακρυσμένη και απρόσιτη περιοχή. Ο κρατικός μηχανισμός παρέταξε στην κοιλάδα πολλούς άντρες και οχήματα, αλλά το κίνημα είχε ήδη οργανώσει την αντίσταση ενάντια στις δυνάμεις καταστολής από τους προηγούμενους μήνες. Οι συγκρούσεις ήταν πρωτοφανείς, τουλάχιστον για όσους τις βίωσαν σε προσωπικό επίπεδο. Αμέτρητοι οι τραυματίες από τα δακρυγόνα και άλλοι τόσοι που έφεραν στο σώμα τους τα σημάδια από τα ανελέητα χτυπήματα των αστυνομικών δυνάμεων. Παρ’ όλα αυτά, οι δυνάμεις καταστολής δεν κατάφεραν να τρομοκρατήσουν τους εξεγερμένους, γιατί όλοι, απέναντι στις οπλισμένες και αλαζονικές αστυνομικές δυνάμεις, τραγουδούσαν «la Valsuva paura non ne ha» («Η Βαλσούβα δε φοβάται»). Οι κάτοικοι επέστρεφαν ξανά και ξανά, μέρα με την ημέρα πίσω στα μονοπάτια.

Σπάζοντας τα όρια της διαμαρτυρίας και της νομιμότητας

Απέναντι και ενάντια σε αυτό το έργο υπάρχει η δύναμη ενός κινήματος που δε θα σταματήσει να αντιστέκεται στο διακομματικό λόμπι του SI TAV που θέλει να μοιράσει την τούρτα των 22 δισεκατομμυρίων ευρώ. Το διακύβευμα του αγώνα όμως ξεπερνά κατά πολύ το ζήτημα TAV.

Σε πολλούς κατοίκους της πεδιάδας δόθηκε η ευκαιρία να βιώσουν μια μοναδική εμπειρία και να συνειδητοποιήσουν τον πραγματικό ρόλο του κράτους και του κομματικού μηχανισμού με τις διασυνδέσεις που έχει με τη μαφία και τις επιχειρήσεις. Η σύνθεση των συμμετεχόντων στο κίνημα NO TAV αποτελείται από επιτροπές, ακτιβιστές, άτυπες ομάδες. Η εμπειρία της συλλογικότητας, των ζυμώσεων, της ανταλλαγής απόψεων ανάμεσα σε άτομα διαφορετικής κοινωνικής και ιδεολογικής κουλτούρας ήταν καθοριστικός παράγοντας ώστε να προταθούν και να καταγραφούν νέες ερμηνείες και νέες ιδέες σχετικά με τον τρόπο διεξαγωγής των κοινωνικών αγώνων και συλλογικών διαδικασιών. Οι αποφάσεις για τα πιο σημαντικά γεγονότα παίρνονται μέσα από μια μακρά διαδικασία συνεδριάσεων των επιτροπών και ανοικτών συνελεύσεων. Δεν υπάρχει ένας συγκεκριμένος τρόπος που να καθορίζει τη λήψη των αποφάσεων, αλλά αυτή επιτυγχάνεται μέσα από την ατομική ή συλλογική εμπειρία που έχει διαμορφωθεί σ’ αυτά τα χρόνια του αγώνα και συχνά καθορίζει την επιτυχία μιας πρότασης στη συνέλευση.

Το κίνημα κατάφερε με τα χρόνια να ξεπεράσει αρκετές φορές τα όρια της νομιμότητας εξαιτίας των σκληρών συνθηκών που αντιμετώπισε από την κρατική βία. Οι αντιφάσεις του δημοκρατικού και κρατικού συστήματος από τη μια πλευρά άλλαξαν τη συνείδηση πολλών κατοίκων που μέχρι τότε εμπιστεύονταν τα θεσμικά όργανα, και από την άλλη ενίσχυσαν τη «νομιμότητα» του αγώνα ενάντια στην κρατική ανομία.

Το κίνημα NO TAV είναι σημείο αναφοράς για όσους μάχονται για την προστασία του περιβάλλοντος, ενάντια στην κατασπατάληση του δημόσιου χρήματος για ατομικό κέρδος. Ένα κίνημα ριζωμένο και ταυτόχρονα ριζοσπαστικό, ικανό να αυτοοργανωθεί, να αντισταθεί, διατηρώντας όλα αυτά τα χρόνια ακλόνητο τον «πυγμαχικό» αγώνα.

Δεν αρκεί, ωστόσο, οι πολιορκίες να απομονωθούν σε μία περιοχή, έχοντας την ψευδαίσθηση ότι ο αγώνας εξελίσσεται μόνο εκεί, αλλά να εξαπλωθούν παντού, καταστρέφοντας το πολιτικό και στρατιωτικό σύστημα της κυβέρνησης.

Ούτε χρειάζεται κάποιος να έρθει στο Piemonte, αρκεί να πολλαπλασιαστεί η αντίσταση παντού και καθένας να οπλιστεί με ένα αλυσοπρίονο και να προετοιμάσει το δικό του οδόφραγμα.

 

Από το 11ο τεύχος της εργατικής εφημερίδας Δράση