Κλωθογυρίζοντας στο μυαλό μου, μετά τα γεγονότα του Συντάγματος το καλοκαίρι που μας πέρασε, το πόσο καθοριστικό είναι για το κίνημα το να αποφασίζει με αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες, συμμετείχα σε διάφορες συζητήσεις που περιείχαν ακριβώς αυτό το θέμα. Τελικά, το ερώτημα είναι πώς μπορεί ο “κόσμος του κινήματος” να έρθει πιο κοντά με τον “εν δυνάμει κόσμο του κινήματος” χωρίς να πράξει τα ίδια λάθη;
Οι μεν πρώτοι χρόνια κλεισμένοι σε μια μανιέρα αντίστασης, σε ένα στείρο “παλιακό” λόγο διακηρύξεων εξ ονόματος των “τίμιων” αγωνιστών, σε ένα αδιόρατο δίχτυ “μίσους” που σε απομακρύνει από τη βαθύτερη διάσταση των γεγονότων και εν τέλει τη βαθύτερη κατανόηση του σήμερα. Λυπάμαι πολύ που θα το πω αλλά η διαλεκτική (όποια και αν είναι αυτή, την ψάχνω στα λαμπρά σφαγεία των δρόμων…) έχει εκλείψει. Και δυστυχώς έχει αντικατασταθεί με τη “διαλλακτική”, που σημαίνει ότι ο αντικαπιταλιστικός χώρος γενικά (πιάνοντας από την αναρχία μέχρι και τις καθεστωτικές δυνάμεις της αριστεράς) προσπαθεί απεγνωσμένα να πλησιάσει τον κόσμο, αλλάζοντας ρούχα κάθε φορά και χαμηλώνοντας συνεχώς την ποιότητα αυτών των ρούχων (κάποιοι βέβαια φοράνε εδώ και 100 χρόνια τα ίδια ρούχα, αυτά τα σκισμένα, λιωμένα και ραμμένα μόνο για τα μέτρα τους) όσο προσπαθούν να πιάσουν συνεχώς αυτή την πολυπόθητη μαζικότητα.
Οι μεν πρώτοι χρόνια κλεισμένοι σε μια μανιέρα αντίστασης, σε ένα στείρο “παλιακό” λόγο διακηρύξεων εξ ονόματος των “τίμιων” αγωνιστών, σε ένα αδιόρατο δίχτυ “μίσους” που σε απομακρύνει από τη βαθύτερη διάσταση των γεγονότων και εν τέλει τη βαθύτερη κατανόηση του σήμερα. Λυπάμαι πολύ που θα το πω αλλά η διαλεκτική (όποια και αν είναι αυτή, την ψάχνω στα λαμπρά σφαγεία των δρόμων…) έχει εκλείψει. Και δυστυχώς έχει αντικατασταθεί με τη “διαλλακτική”, που σημαίνει ότι ο αντικαπιταλιστικός χώρος γενικά (πιάνοντας από την αναρχία μέχρι και τις καθεστωτικές δυνάμεις της αριστεράς) προσπαθεί απεγνωσμένα να πλησιάσει τον κόσμο, αλλάζοντας ρούχα κάθε φορά και χαμηλώνοντας συνεχώς την ποιότητα αυτών των ρούχων (κάποιοι βέβαια φοράνε εδώ και 100 χρόνια τα ίδια ρούχα, αυτά τα σκισμένα, λιωμένα και ραμμένα μόνο για τα μέτρα τους) όσο προσπαθούν να πιάσουν συνεχώς αυτή την πολυπόθητη μαζικότητα.
Οι δεύτεροι, ο κόσμος που τόσα χρόνια ήταν στην απάθεια, εγκλωβισμένος στην πρόσκαιρη “ευημερία” του, είχε μέχρι πριν λίγο αυταπάτες για τους πολιτικούς και το σύστημα, και τέλος πάντων μέχρι πρότινος πίστευε ότι η τηλεόραση είναι “παράθυρο στον κόσμο” και δεν τολμούσε να βγει από το δικό του το παράθυρο.
Δυστυχώς ή ευτυχώς, οι μεν και οι δε έχουν τεράστιες ομοιότητες.
Τελικά, δεν μπόρεσε η Αριστερά να χειραφετήσει ένα σημαντικό κομμάτι κόσμου ώστε να είναι κάθε φορά ο φορέας του διαφορετικού, αλλά είναι ο φορέας του παλιού και κυρίως του αποτυχημένου κομματιού του παλιού. Οι αριστεροί είναι και αυτοί, στην πλειοψηφία τους, “κανονικοί” άνθρωποι με συντηρητισμούς και μικροαστισμούς, με τα πάνω τους και τα κάτω τους, με βαρεμάρα και εσωστρέφεια, και οι περισσότεροι από αυτούς απογοητευμένοι από τις “αστικές μηχανορραφίες” και τους “γραφειοκρατισμούς” έχουν απομακρυνθεί με ένα τρόπο από την κεντρική πολιτική σκηνή, η οποία σημειωτέον δεν είναι οι εκλογές. Κάθε φορά στις μεγάλες πορείες βλέπω τα ζωντανά “φαντάσματα” της ταξικής πάλης. Άνθρωποι με οξυμένα συναισθηματικά αντανακλαστικά, χωρίς συναισθηματική ωριμότητα όμως, ακροβατούν ανάμεσα στην επιβίωση, την κατάθλιψη και στην πάλη για ενεργό συμμετοχή. Κάθε φορά έρχονται να συναντήσουν το “ένδοξο” παρελθόν τους και ανακαλύπτουν μετά λύπης τους ότι κάτι τους πνίγει τη φωνή. Καντάρια ιδεών και αναζητήσεων που παραμένουν κρυμμένα στα σεντούκια των μυαλών τους γιατί ξέρουν από τα πριν ότι θα αποτελέσουν τη μειοψηφία του κινήματος.
Κάπως έτσι είναι και ο εν δυνάμει κόσμος του κινήματος. Μόνο που αυτοί, στην πλειοψηφία τους, δε γνώρισαν καμιά συλλογικότητα. Για τη μεν πρώτη περίπτωση ισχύει το “γνώρισα τους ανθρώπους και αγάπησα τα ζώα”, και για τη δε δεύτερη, “αγάπησα τα ζώα γιατί δε γνώρισα τους ανθρώπους”.
Η συνάντηση των …δυο ξένων
Ξαναγυρνώντας, λοιπόν, στο ζήτημα της άμεσης δημοκρατίας, θυμάμαι ένα φίλο, χρόνια αγωνιστή και ενεργό στο κίνημα, που χαρακτήρισε την όλη αναζήτηση περί άμεσης δημοκρατίας τελείως απαξιωτικά. Αυτός ονειρεύτηκε ένα άλλο Σύνταγμα όπου αυτός και οι συναγωνιστές του θα παίζουν τον καθοριστικό ρόλο στο που θα πάει τελικά. Ξέχασε, όμως, δυο πράγματα. Για να συμβεί αυτό, δύο προϋποθέσεις πρέπει να υπάρξουν. Πρώτον, να ξεκουνήσουν οι συναγωνιστές του από τη συνηθισμένη τους μανιέρα και να πάνε στο Σύνταγμα. Και δεύτερον, να εξαφανιστούν όλοι οι υπόλοιποι από το Σύνταγμα και να μείνει αυτός και οι συναγωνιστές του. Ονειρεύτηκε ένα Σύνταγμα όπου “χίλιοι καλοί χωράνε” και προσπάθησε να συμβιβάσει τα ασυμβίβαστα για να το καταφέρει, αλλά τελικά έμεινε μόνο ένα χαρτί που δεν εκφράζει συνολικά κανένα.
Εγώ ονειρεύτηκα ένα Σύνταγμα όπου θα συγκεντρώνονταν οι χαμένες φωνές των ανθρώπων που γνώρισα εντός και εκτός κινήματος. Αυτές οι πνιγμένες φωνές από τη γραφειοκρατία, την ακολουθία της ιεραρχίας, την καθημερινή απαξίωση και την κούραση. Ένα Σύνταγμα όπου θα έβγαιναν στην επιφάνεια όλα τα κρυμμένα και “ανίερα” θέλω για μια άλλη κοινωνία. Μια κοινωνία κόκκινη από ζωή και όχι από το “θάνατο” της μιζέριας και της κακομοιριάς, της ηρωοποίησης και φετιχοποίησης προγραμμάτων, ειδικών, επαγγελματιών και “προσωπικοτήτων”.
Το Σύνταγμα, έτσι όπως εξελίχθηκε μέχρι τώρα μας διέψευσε και τους δυο. Με όλα τα αρνητικά και θετικά πρέπει να του αναγνωρίσω όμως ένα πράγμα. Το γεγονός ότι έβαλε το πρώτο λιθαράκι για τη συνάντηση των δυο ξένων. Και αυτό το λιθαράκι είναι η προσπάθεια και αναζήτηση για την άμεση δημοκρατία και τις μορφές και περιεχόμενα που μπορεί αυτή να πάρει για να απελευθερώσει τον καθένα από τα δικά του και από άλλα δεσμά. Για μένα, η άμεση δημοκρατία είναι ένας τόπος ανάμεσα στο σωστό και στο λάθος. Έχει σημασία σε αυτόν τον τόπο να φέρουμε τις ιστορικές μας μνήμες ο καθένας, με την ελπίδα ότι όπου πατήσαμε λάθος μάθαμε από τον πόνο. Αυτός ο τόπος υπάρχει, όχι όσο τον φανταζόμαστε σε ένα όνειρο καλοκαιρινής νύχτας, αλλά όσο τον κάνουμε πράξη παντού.
Δήμητρα Κωσταγιώργου
Leave a Reply
You must be logged in to post a comment.